تقسیم ادبیات به داستانی و غیرداستانی، در ادبیات کودکان هم یک تقسیم محوری بهشمار میرود. کوری داستانی استعاری است که در آن ناگهان همه مردم به طرز مرموزی نابینا می شوند. ادبیات داستانی با محوریت روایتها پیش میرود و انواع مختلفی دارد و ادبیات غیرداستانی هم زیر مجموعههای متنوعی دارد که انواع ان را میتوان در منابع مرتبط دنبال کرد. ناصر خسرو با زبانی تلخ و گزنده از جهان خواران و دین فروشان خراسان انتقاد می کند و حافظ از ریا و تزویر و خیام از جهل و نادانی مردمان روزگار خویش می نالند و اجتماع و دنیایی را می خواهند غیر از آنچه وجود دارد. بنابراین نمی توان صرفاً با بحث پیرامون مسائل مربوط به تاریخ و زمان و مکان آن را مورد بررسی قرار داد. متناسب با این رشد دلبستگی علمی، مطبوعات گوناگون کار انتشار دوباره متنهایی که برای سالیان دراز بازچاپ نشده بودند را از سر گرفتند. شاعرانی مانند ادیب الممالک فراهانی، علی اکبر دهخدا، نسیم شمال، ملک الشعرای بهار و میرزاده ی عشقی و دیگران شعر را در خدمت اجتماع و سیاست می دانند و از آن برای بیدار کردن مردم استفاده می کنند. علیرغم اهمیت این حوزه و توان آن در ایجاد تحول در حوزه آموزش، گاهی روایتهای ضعیفی از آن ارائه میشود به شکلی که استفاده از ادبیات در آموزش را به گفتن چند قصه و خواندن چند داستان در کنار درسهای رسمی برای کودکان معرفی میکند.
برای تببین بیشتر این نگاه تلاش میشود تا از ادبیات رشتهی مطالعات برنامهی درسی کمک گرفته شود. در این نوشته تلاش میشود تا از منظر استفاده از ادبیات کودکان برای آموزش آنها به عنوان یک رویکرد جایگزین در آموزش رسمی و غیر رسمی، به این حوزه نگریسته شود. از آن زمان تاکنون ادبیات کودکان در سراسر جهان به عنوان یکی از حوزههای مهم تربیت و آموزش کودکان محسوب میشود؛ میتواند گنجینهای غنی و پربار برای دوران کودکی به ارمغان آورد. مروری بر روند تاریخی این پدیده در جهان نشان میدهد که قرنهای طولانی دوران کودکی اهمیت خاصی نداشته است. کتاب همسایه ها رمانی از احمد محمود نویسندهٔ ایرانی است. این رمان هم مانند کتاب پیشین او به روایت دردهای زنان اختصاص دارد. تهران مخوف اثر مشفق کاظمی، نخستین رمان اجتماعی به زبان فارسی است که در سال ۱۳۰۴ نوشته شد و داستان عشق نجیبزادهای تنگدست به دختر یک مرد ثروتمند و فرصتطلب را بازگو میکند. ادبیات کودکان از قرن نوزدهم در مغرب زمین به تدریج راه خود را از ادبیات بزرگسال جدا کرد و امروزه تبدیل به درخت تناوری گشته است که شاخههای فراوان با پویایی و تحرک در خور توجه دارد. This has been gener ated wi th GSA Content Gener ator DEMO!
این از نیمهی قرن نوزدهم بود که به تدریج ادبیات کودک، راهی جدا از ادبیات بزرگسال در پیش گرفت و به عنوان یک حوزهی پژوهشی مستقل، دستورکار ویژه و مختص خویش پیدا کرد. اما حوزهی ادبیاتی که برای کودکان استفاده میشد چندان تفاوت مشخصی از ادبیات بزرگسال نداشت و گاهی آثار ادبی مکتوبی که در واقع برای بزرگسالان نوشته شده بود، به منظور آموزش به کودکان مورد استفاده قرار میگرفت. اگر منتقدی برای تحلیل یک اثر ادبی حوادث یا امور مربوط به تاریخ را مورد بررسی قرار دهد، و به بحث در باب حیات شاعر و معاصران او و یا روابط او با هم عصران و یا احیاناً به تحقیق در باب اسناد و مدارک و چند و چونی صحت و سقم نسخه یا نسخ کتاب و چگونگی وجود تحریف و تصحیف و تصحیح اثر و جستجوی اشارات و حوادث تاریخی و به بحث هایی از این قبیل بپردازد، به نقد تاریخی پرداخته است. جلد اول مجموعه ادبیات نمایشی در ایران نخستین کوششها تا دوره قاجار را در برمیگیرد و به بررسی آثار آخوندزاده، میرزا آقا تبریزی و نهضت ترجمه و اقتباس نمایشنامه در ایران میپردازد و مباحثی چون نمایشنامهنویسی، نقد و نظریههای نمایشی را بهعنوان گنجینههای ادبیات نمایشی در ایران مورد بررسی قرار میدهد. This data has been do ne by GSA Content Generator DEMO.
ادبیات پیشرو ایران پس از مشروطه هم، به واسطه ترجمه و تحتتأثیر مکاتب ادبی غرب، از نظر ژانری، شکل امروزیاش را گرفت. از ان زمان تا کنون به تدریج حوزهی ادبیات کودکان مبنا و ملاکهایی مختص به خود یافته و دستور کارهای ویژهای را دنبال میکند. یکی از برادرزادهها که عاشق دختر دایی خود میشود، داستان عاشقانه کتاب را روایت میکند. گستره سنی این تعریف تا ۱۴ یا ۱۵ سالگی ادامه پیدا میکند. در نگاه حداقلی به ارتباط ادبیات و آموزش کودکان، استفاده از ادبیات کودکان به عنوان یک فعالیت فوق برنامه یا جانبی تلقی میشود. تا این جای کار از ادبیات به طور عام کمی صحبت شد، اما ادبیات به معنای خاص آن یعنی ادبیات کودکان، همان ادبیات به معنای عام است با دقتها و کیفیتهای دوچندان. گاه بااینکه معنایی که در قالب شعر ریخته شده بسیار جدی است اما در عمق سروده رگهای طنازانه ریشه دوانده است. شک نیست که شاهنامه ی فردوسی گذشته از نوع اجتماعی آن یعنی حماسه، احساسات میهن دوستانه و برتری های قومی و ملی را که خواه نا خواه امری اجتماعی است مطرح می کند و نیز شاعرانی مانند مولوی، سنائی و عطار به طرح مشکلات اجتماعی و اخلاقی زمان خود می پردازند.